Adaletin tarafında bir yönetmen
(Yüksekova Haber)
28 Haziran 2010 Pazartesi 10:43

Sanatçı duyarlılıÄ�ı ile ülkesinin Filistin'e yaptıklarına hem tanık, hem de anlatıcı olarak katılan Ä°srailli yönetmen Eyal Sivan, "Yafa, Portakalın OtomatiÄ�i" filmi ile Ä°stanbul'a konuk oldu.
Ülkesinde yapılan festivali, "Lübnan ya da Gazze'de katliamlar yapılırken seslerini çıkarmamayı seçen, sessizliÄ�ini koruyan ünlü oyuncuların ve sinemacıların yer aldıÄ�ı böyle bir seçkiye katılamam" diyerek reddeden Sivan, "Benim tarafım bellidir. Ben adaletin tarafındayım haksızlıÄ�ın tarafında deÄ�ilim" dedi. â�¨â�¨Bu yıl üçüncüsü düzenlenen "Dokumantarist Ä°stanbul Belgesel Günleri"nin sıra dıÅ�ı bir konuÄ�u vardı. Ä°srail'in devlet politikasının en sıkı muhaliflerinden olan, ses getirmiÅ� filmlerinin yanı sıra akademik çalıÅ�malarıyla da tanınan Eyal Sivan son belgeseli ''Yafa, Portakalın OtomatiÄ�i''nin gösterimi için Ä°stanbul'a geldi. Sivan belgeselinde, yüzyıllar boyunca bütün dünyada Yafa Portakalı olarak bilinen Filistin'e özgü ünlü narenciyenin görsel tarihini anlatıyor. Yafa Portakalı'nın tarihi aynı zamanda OrtadoÄ�u'nun tarihi. Dokumantarist'te iki gösterimi yapılan belgesel üzerine bir söyleÅ�i bir de ders veren Sivan, DÄ°HA'ya deÄ�erlendirmelerde bulundu. â�¨â�¨Filistin DayanıÅ�ma Grubu'nun bir parçası olduÄ�unu belirterek, aynı zamanda aktivist yönüne de dikkat çeken Sivan, yaptıÄ�ı filmleri ise Filistin'e karÅ�ı bir özeleÅ�tiri olarak tanımladı. Kimsenin tarafı olmak yerine adaletin tarafı olmayı seçtiÄ�ini belirten Sivan, "Ben Ä°srail'in yaptıklarını anlatıyorum. Ä°srail uygulamıÅ� olduÄ�u politik ayrımcılıÄ�ı aktarıyorum. Filmlerimin birçoÄ�u özeleÅ�tiri filmidir. Ben ne Ä°srail'in ne de Filistin'in yanındayım. Ben adaletin tarafındayım haksızlıÄ�ın tarafında deÄ�ilim" dedi. â�¨â�¨'Ä°srail demokratım mesajı vermeye çalıÅ�ıyor' â�¨â�¨"Peki Filistinlileri kim anlatıyor?" diye sorduÄ�umuz soruya ise Sivan, "Tarihsel açıdan baktıÄ�ımızda her zaman Filistinliler itilmiÅ�ti, ezilmiÅ�ti, zavallıydı. Önemli olan burada onların kendilerini nasıl tanımladıkları. Bana sorarsanız Filistin sineması onların gerçekliÄ�ini yansıtabiliyor. Onların gerçek durumlarını Filistin sineması yansıtıyor" Å�eklinde yanıtladı. Ä°srailli biri olarak devletle olan iliÅ�kisini minimumda tutmayı tercih ettiÄ�ini belirten Sivan, "Ä°srail devletini eleÅ�tiren belgesel filmler yapıyorsunuz, peki size karÅ�ı Ä°srail devletinin tavrı nasıl?" Å�eklindeki soruya ise "Kırmızı ıÅ�ıkla durmak gibi benim Ä°sraille iliÅ�kim. Ayrımcı politikalar uygulayan bir devlette yaÅ�ıyorum. Ama ben o topraklardaki ayrımcılıÄ�a uÄ�rayan taraf deÄ�il aksine ayrımcılıÄ�ı yapan beyaz elit taraftayım. Ä°srailli yönetmenlerin böyle fimler çekmesi Ä°srail'de tepki ile karÅ�ılanmıyor. Çünkü, hem tüm dünyaya Ä°srail'de muhalif yönetmenler var ve Ä°srail o kadar demokrat bir ülkeki muhalif yönetmenler istedikleri gibi filmleri çekebiliyorlar. Mesajını vermiÅ� oluyorlar" sözleriyle oldukça çarpıcı bir cevap verdi. â�¨â�¨'Gazze'yi yarı açık cezaevine çeviren ülkenin festivaline katılmam'â�¨â�¨Mavi Marmara gemisinin saldırıya uÄ�ramasının ardından yaÅ�anan süreci oldukça ironik bir dille deÄ�erlendiren Siyan, "Mavi Marmara gemisi uluslar arası sularda devlet törerinin kanıtıdır. Hiçbir gerçek, Ä°srail'in uluslar arası sularda 9 kiÅ�iyi öldürdüÄ�ü gerçeÄ�ini deÄ�iÅ�tirmez. Ama bu olaydan sonra, sizin hükümetiniz ve batılı hükümetler Gazze ile ilgilenmeye baÅ�ladılar. 9 kiÅ�i öldü askeri ortak tatbikatlar bitti. Demek ki 100 kiÅ�i ölse abluka kalkacak" diye belirtti. Filmlerinin, Ä°srail'in Tel-Aviv'in kentinin 100. yıl kutlamaları çerçevesinde düzenlenen festivale gösterilmesi talebini neden geri çevirdiÄ�ine iliÅ�kin sorduÄ�umuz soruya ise Sivan, festivale yazdıÄ�ı mektubun bir bölümünü hatırlatarak, "Lübnan ya da Gazze'de katliamlar yapılırken seslerini çıkarmamayı seçen, Filistinli nüfusun sert biçimde geriye püskürtülmesi, üç yıllık abluka ve bir milyondan fazla insanın Gazze'ye hapsedilmesi karÅ�ısında da bu sesiziliÄ�ini koruyan ünlü oyuncuların ve sinemacıların yer aldıÄ�ı böyle bir seçkiye katılamam" sözleriyle yanıt verdi. â�¨â�¨'Ezilen silahlı mücadele verince 'terör' devletler verince politika oluyor' â�¨â�¨Demorkasinin azınlıklar üzerinden tanımlanması gerektiÄ�ini ifade eden Sivan, "Demokrasinin var olduÄ�unu söyleyebilmek için azınlıkların eÅ�it vatandaÅ� olduÄ�unu, dil, din, kültür üzerine olan tutumla demokrasiyi tanımlarsınız. var ya da yarı var dersiniz" dedi. Hükümetlerimiz azınlıkları ezme konusunda iÅ�birliÄ�i yaptıÄ�ını, azınlıkların hakları üzerine iÅ�birliÄ�i yapmaları gerektiÄ�ini vurgulayan Sivan, "Bu söylemlerime karÅ�ın, 'bana haklısın ama terör var diyeceklerdir' Bir azınlık silahlı mücadeleye girence terör oluyor. Ama devlet silahlı mücadeleye girince devlet politikası oluyor. Mavi Marmara olayında devletlerin de terörist olduÄ�unu gördük. Ben, sivil topluma inanıyorum, hükümetlere inanmıyorum" diye konuÅ�tu. â�¨â�¨Ä°srail ve Türkiye'nin benzerliklerini karÅ�ılaÅ�tırdıâ�¨â�¨Güncel politik geliÅ�melere ve Ä°srail-Türkiye ekseninde süren tartıÅ�malarda deÄ�inen Sivan, Türkiye ve Ä°srail'in milliyetçilik açısından birbirine çok benzediklerini kaydederek, "Ä°srailli biri kendi ülkesinin çok demokratik olduÄ�unu söyleyecektir. Ama Ramallah'da yaÅ�ayan bir Filistinliye sorarsanız, Ä°srail'in anti demokratik olduÄ�unu söyleyecektir. Ä°stanbul'da yaÅ�ayan burjuva biri kendi ülkesinin ne kadar çok demokratik olduÄ�unu anlatırken doÄ�uda yaÅ�ayan bir Kürt, Türkiye'nin antidemokratik olduÄ�unu söyleyecektir" diye karÅ�ılaÅ�tırma yaptı. â�¨â�¨Eyal Sivan kimdir? â�¨â�¨Hayfa'da doÄ�an Marksist Ä°srailli yönetmen Eyal Sivan, bir süre fotoÄ�rafçılık yaptı. 1985'e Paris'e yerleÅ�erek belgesele yöneldi. Ä°lk filmi "Aqabat-Jaber, Geçerken"de (1987) mülteci kampındaki Filistinlilerin gündelik yaÅ�amını anlattı. Pek çok ödül alan bu filmin ardından yaptıÄ�ı "Izkor: BelleÄ�in Köleleri" de büyük ses getirdi. 2004'te Filistinli meslektaÅ�ı Michel Khleifi ile birlikte "Rota 181: Filistin-Ä°srail'de Bir Yolculuktan Fragmanlar" adlı belgeseli gerçekleÅ�tirdi. Tarihsel bellek, resmi tarih ve belgesel sinema üzerine derinlemesine çalıÅ�an Sivan'ın hemen her filmi büyük tartıÅ�ma yarattı. Yapıtları Berlinale, Toronto, IDFA, Cinéma du Réel, Sunny Side, SFIFF, San Sebastian, Leipzig gibi saygın festivallerde gösterilen ve en son "Yafa, Portakalın OtomatiÄ�i" filmini yaptı.